Mandje, korfje, bakje of een bord opzetten

Een mandje, korfje, bakje of een bord opzetten is een variant op het schoentje zetten.

Voor meer oude bronnen omtrent mandje, bakje korfje opzetten, betrekking hebbend op Nederland, klik hier

Friesland:

Een mandje of bakje opzetten is een variant op het schoentje zetten.
De Friese schrijver Waling Dijkstra beschreef in 1895 hoe kleine kinderen op de avond van Sint Nicolaas een mandje of bakje opzetten. De volgende ochtend moesten ze zoeken waar de goede Sint het door hem gevulde mandje verstopt had.

17de eeuw – ‘Aquarel’ Cornelis Dusart

Richard Brakenburgh

Afb. 1: Ca. 1700 - 'Het Sint Nicolaasfeest' (bron: www.commons.wikimedia.org / Afb. 2: Ca. ? - 'Het Sint Nicolaasfeest' (bron: www.hansholthaus.nl)

Groningen:

In Groningen werd er niet gesproken over een ‘schoen zetten’, maar over ‘opzetten’. Zonder schoen, dus. Er kwam vroeger namelijk niet altijd een schoen aan te pas. Er werden ook mandjes en borden voor de kachel neergezet, met de bedoeling dat de Sint daarin wat lekkers achter zou laten. Op ’t Hogeland werden er zelfs twee borden voor de kachel gezet: één gevuld met lekkers voor het paard en één leeg bord waar de goedheiligman het snoepgoed op kon leggen.

Het paard van Sinterklaas werd in Groningen overigens goed verwend. Nu krijgt hij voornamelijk hooi of een wortel, maar vroeger kon het paard zich in Groningen te goed doen aan een bult hooi, een schaaltje met drinkwater en een bord met mous! Boerenkool!

Kinderen zongen het volgende liedje bij het ‘opzetten’:

Sunterkloas dij goie bloud,
geef mie n puutje sukkergoud,
nait te veul en nait te min,
smiet mie t mor tou schosstain in.

Het ‘opzetten’ was vroeger niet alleen voor kinderen. Een mooie Groninger traditie is dat ook boerendienstboden mochten opzetten. Zij plaatsten dan een soort grote ton op de dorsvloer, waar hooi en koolbladeren in werden gelegd voor het paard. De Sint plaatste dan een fles jenever of brandewijn, appels en ‘olle wieven’ (oude wijvenkoek) in de ton.

Sunterkloas, goa joen gaang,
mit joen boerenklompen aan
Breng n stukje sukkergoud.
Sunterkoas, goa joen gaang
mit joen boerenklompen aan
Sunterkloaske, goie bloud!

Bron: Auteur - Sanne Meijer (www.sannemeijeronderweg.nl)

1844 - Sint Nicolaasfeest, Otto de Boer

1868 - Boek: Het jonge volkje - beelden uit het kinderleven

1890 - Mand met Sinterklaascadeaus

Omschrijving: Op een tafel staat een rieten mand die is afgedekt met een doek. In de mand zit een kind, dat tussen de doek en de rand van de mand naar buiten spiekt. Rond de mand liggen Sinterklaascadeaus, snoepgoed en een roe.

Datering: Ca. 1890 - Ca. 1940

liedjes - Illustraties

Afb. 1: Ca. 1886 - Boek 'Groot St. Nicolaasboek / Afb. 2: 1922 - Boek: Ons nieuwe Sinterklaasboek / Afb. 3: 1931 - Boek: Als het 6 december wordt... / Afb. 4: Jr. 50 - Bladmuziek / Afb. 5: Jr. 60: Sinterklaaspapier - Collega verzamelaar A /  Afb. 6: Liedjesboek vóór 1970 / Afb. 7: 2010, Pop-up boek 'Sinterklaas komt aan' 

Lied: Sinterklaas die goeie heer

Lied: Het sneeuwt in dikke vlokken

Het sneeuwt in dikke vlokken
Wat is het lelijk weer
Nu moet de Sint maar rijden
De daken op en neer
Nu is hij nog wel jarig
Die goede, oude man
Zou hij zelf wel iets krijgen
Daar denkt niemand an!

Ik zal een mandje vouwen
Van aardig bont papier
Daarin leg ik wat koekjes
En flikken, twee, drie, vier
Komt hij nu aanstonds binnen
Dan zeg ik: Lieve Sint
Dat is voor uw verjaardag
'k Hoop dat u 't lekker vindt

1919 - Boek: Eenvoudige zielen