1766 - St. Nicolaas Almanach

Het Haags Gemeentearchief heeft 6 Nicolaas Almanakjes. Buitengewoon aardig én zeldzaam is de St. Nicolaas Almanach van 1766. Op de titelprent rijdt Nicolaas in bisschopshabijt op een paard over het land en schenkt de hem omringende kinderen allerlei gebruiksvoorwerpen. Het in oblong-delen uitgegeven werk werd tot 1782 in Den Haag gedrukt door Pieter Servaas en daarna door J.F. Jacobs de Agé. De boekjes zijn deels almanak en deels prentenboek.

In eerste instantie, naast alles wat tot dusver door verlichte kinderboekenschrijvers was gepubliceerd, lijkt het een fossiel uit het verleden met zijn ‘paepse’ inhoud, ouderwetse didactiek en primitieve houtsneden. De verrassing schuilt echter in het tweede deel, waar onder de gebeden en leesoefeningen plotseling andere beelden opduiken. In dit bijzondere deel van het almanakje komt men allerlei subliem gekleurde prenten tegen. Onder andere prenten van beroepen en soldaten, waarvan sommigen een karikaturaal karakter hebben.

Het is vooral leuk voorzichtig te zoeken en te bladeren. Alleen dan kan je een bombardiersneus tegenkomen die ‘vlam en vier spoegt’ (1766), of een ‘muziek concert van drie voornaame baazen’. De straffe achttiende-eeuwse moraal wordt je daarbij dubbel en dwars in de oren geknoopt.

  

Bron: www.kb.nl

1798 - St. Nicolaes Almanach