Centsprenten - Volksprenten - Prenten

Een prent voor een cent

Wie zich lang geleden geen boeken kon veroorloven kocht centsprenten. Kinder-, volks- of centsprenten fungeerden ruim driehonderd jaar als geïllustreerde verhalenbron. Ze werden zo genoemd omdat ze één cent kostten.

De centsprenten werden in de achttiende en negentiende eeuw in grote aantallen geproduceerd op goedkoop papier. Om kosten te besparen werden prenten vaak ongekleurd of met een grove vlekkenkleuring verkocht. Duurdere prenten werden met behulp van sjablonen van kleur voorzien. Ze werden niet alleen in winkels verkocht maar ook door venters verspreid en onderwijzers gaven soms een prent als beloning aan leerlingen. De behandelde onderwerpen waren divers. Zoals spreekwoorden, zeden en gebruiken, verhalen uit de literatuur. Sommige prenten werden op school gebruikt voor bijvoorbeeld de aardrijkskunde- en geschiedenisles. Maar er waren ook centsprenten met Sint-Nicolaas - Sinterklaas als onderwerp.

Eigenlijk lijkt de centsprent een voorloper van het stripverhaal, dat eind 19e eeuw zijn intrede in Nederland deed.

Centsprenten - Volksprenten - Prenten

Bron: www.rijksmuseum.nl / Bron afb. 4 en 6: www.collectiegelderland.nl

Centsprenten - Volksprenten - Prenten

Centsprenten - Volksprenten - Prenten

Centsprent - Volksprent - Prent

Afb. 1: Ca. 1812 / 1850 - Bron: www.openluchtmuseum.nl / Afb. 2: Ca. 1850 / 1870 - Bron: www.rijksmuseum.nl - Titel: Verheugt u vrij, gij, lieve kleinen, / Op 't feest, dat gij zoo goed toch kent. / Sint Nicolaas komt u verschijnen, / Maar neen, de vreugd in deze prent. / Afb. 3 en 4: 1828, Hoe kinderen hun tijd verdrijven... - Bron collectie.atlasvanstolk.nl

Centsprenten - Edelmanklazen

Edelmanklazen

Zwarte Piet heeft een lange en diverse geschiedenis waarvan een invloed is die van de Edelmanklazen. Dat zijn ruiterportretten van (bekende) edelen die omgevormd werden tot portretten van Sint Nicolaas. Lees verder...

Centsprenten - Collega verzamelaars 

St. Nicolaasfeestkenmerken in centsprenten

Lekkernijen in centsprenten