Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Een prent voor een cent
Wie zich lang geleden geen boeken kon veroorloven kocht centsprenten. Kinder-, volks- of centsprenten fungeerden ruim driehonderd jaar als geïllustreerde verhalenbron. Ze werden zo genoemd omdat ze één cent kostten.
De centsprenten werden in de achttiende en negentiende eeuw in grote aantallen geproduceerd op goedkoop papier. Om kosten te besparen werden prenten vaak ongekleurd of met een grove vlekkenkleuring verkocht. Duurdere prenten werden met behulp van sjablonen van kleur voorzien. Ze werden niet alleen in winkels verkocht maar ook door venters verspreid en onderwijzers gaven soms een prent als beloning aan leerlingen. De behandelde onderwerpen waren divers. Zoals spreekwoorden, zeden en gebruiken, verhalen uit de literatuur. Sommige prenten werden op school gebruikt voor bijvoorbeeld de aardrijkskunde- en geschiedenisles. Maar er waren ook centsprenten met Sint-Nicolaas - Sinterklaas als onderwerp.
Eigenlijk lijkt de centsprent een voorloper van het stripverhaal, dat eind 19e eeuw zijn intrede in Nederland deed.
Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Bron: www.rijksmuseum.nl / Bron afb. 4 en 6: www.collectiegelderland.nl
Afb. 1 en 2: Ca. 1738 / 1767, Jongens wilt u weer vermaken, hier zoo zijn veel rare snaken, sesendartig in 't getal, leestse vry, beziede al, Gijsbert de Groot Keur / Afb. 3: Ca. 1803 / 1830, De Sint Niklaasvreugd, daar de kindren / Zo zeer naar haaken, om het zoet / Afb. 4: Ca. 1818, Titel ? / Afb. 5: Ca. 1827 / 1894, Verschillende figuren en bezigheden / Afb. 6: Ca. 1828 - 1853, Titel - Wanneer gij iedere prent oplettent gaat beschouwen, / Zal 't streelend voor uw zijn, dit durf ik vast vertrouwen./ Vooral St.Nicolaas uwe achting overwaard, / Wie is zoo goed als hij? wie schenkt u meer op aard?
Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Bron: www.collectiegelderland.nl / Bron afb. 5: www.rijksmuseum.nl / Bron afb. 6: www.geheugen.delpher.nl
Afb. 1 en 2: Ca. 1797 - voor 1826, Titel - Geeft verscheidenheid genoegen, / Dan wordt hier uw smaak gestreeld. / In een dertigtal van prentjes, / Ziet ge U steeds wat nieuws verbeeld. / Afb. 3 en 4: Ca. 1759 - 1765, Taferelen uit het volksleven / Afb. 5: Ca. 1840 - 1870, Geschenk voor de Leergrage Jeugd / Afb. 6: Ca. 1911 -1935, Grootvaders geschenk
Centsprenten - Volksprenten - Prenten
Bron: www.rijksmuseum.nl
Afb. 1: Ca. 1800 - 1833, Leven van St. Nicolaas / Vie de Saint Nicolas / Afb. 2: Ca. 1833 - 1911, Sint Niklaas - Sint Nicolas / Afb. 3: Ca. 1840, De intocht van Sint Nicolaas / Afb. 4: Ca. 1833 / 1856, Sint Nicolaas te paard gezeten, Laet alle goede kinderen weten / Afb. 5: Ca. 1856 / 1900, Sint Nicolaas te paard gezeten, Laet alle goede kinderen weten / Afb. 6: Ca. 1866 / 1902, Sint-Nikolaas
Centsprent - Volksprent - Prent
Afb. 1: Ca. 1812 / 1850 - Bron: www.openluchtmuseum.nl / Afb. 2: Ca. 1850 / 1870 - Bron: www.rijksmuseum.nl - Titel: Verheugt u vrij, gij, lieve kleinen, / Op 't feest, dat gij zoo goed toch kent. / Sint Nicolaas komt u verschijnen, / Maar neen, de vreugd in deze prent. / Afb. 3 en 4: 1828, Hoe kinderen hun tijd verdrijven... - Bron collectie.atlasvanstolk.nl
Centsprenten - Edelmanklazen
Bron: www.rijksmuseum.nl
Edelmanklazen
Zwarte Piet heeft een lange en diverse geschiedenis waarvan een invloed is die van de Edelmanklazen. Dat zijn ruiterportretten van (bekende) edelen die omgevormd werden tot portretten van Sint Nicolaas. Lees verder...
Centsprenten - Collega verzamelaars
