Duitsland

Duitsland kent van alle Duitstalige gebieden de meeste variaties op het Sint Nicolaas feest.

Sint Nicolaas is o.a. bekend onder de namen Der Nikolaus, Sankt Nicolaus, Nikolo en Der Heiligen Nikolaus. In sommige gebieden wordt het feest op 5 december gevierd terwijl het feest in andere gebieden op 6 december inclusief de avond van 5 december. Sint Nicolaas als figuur komt veelvuldig voor. Ook na het Sint Nicolaas feest kom je de figuur vaak tegen bij bv. de Christus kind of als Kerstman. Sint Nicolaas wordt in Duitsland begeleidt door een bonte stoet begeleiders in de vorm van Knecht Ruprecht, die er in vele variaties verschijnt. Ook Hans Muf, Krampus, Pechtra en tal van andere begeleiders, verschillend per regio en plaats, doen hun intrede in het feest. Vaak zijn de begeleiders zwart geschminkt en duivelachtig in gewaarwording. Ook kent men in Duitsland het gebruik van de Buttnmandl. De Buttnmandl komen voor in het Duitse Berchtesgaden, aan het begin van de Alpen. In dit gebied komen veelvuldig Krampuslaufen en Buttnmandllaufen voor. In Berchtesgaden kom je Sint Nicolaas tot zeker 6 januari tegen. Dit zijn levende bosjes met duivels gebroed erin. Naast al de eerder genoemde figuren komt ook Zwarte Piet voor in Duitsland, soms als Nederlandse variant andere keren als de Duitse variant. Net als in vele Duitse gebieden is het feest religieus van aard en is de kerk daarbij betrokken. Hoewel in Duitsland anders dan in Zwitserland of Oostenrijk een grote protestantse kerk aanwezig is, is het feest overal zichtbaar. Een opmerkelijke traditie in Duitsland is op het Duitse Waddeneiland Borkum, de Klasohm. Hier worden net zoals de Sunderklaas op het Nederlandse Waddeneiland Texel of de Sunderum op het Nederlandse Waddeneiland Terschelling rituelen ten uitvoer gebracht.

Nikolaus und Knecht Ruprecht

Klausentreiben

‘Klausen-Treiben’ in de Allgäu (Zuid-Duitsland). Hier lopen mannen die zijn Uitgedost in kostuums van dierenhuiden. Op hun hoofden dragen zij dierenmaskers met ossenhoorns of geweien. Dan trekt een wilde stoet Klaustreiben met rammelende kettingen en onder luid gerinkel van bellen door de straten om boze geesten, spoken en schimmen uit hun dorp te verjagen. Het gebruik stamt uit de tijd vóór Christus.

Buttnmandl

De ‘Buttnmandl’- loop in het Berchtesgadener Land is een bijzonder gebruik bewaard gebleven. Mannen wikkelen zichzelf van top tot teen in stro en dragen griezelige maskers gemaakt van bont (zie filmpje). Met hun angstaanjagende uiterlijk en de omgebonden zeer grote rinkelende koebellen gaan ze op pad. Om, zo wil het gebruik ons doen geloven, de boze geesten uit de huizen te verdrijven. De naam komt van de Duitse term ‘Butt(e)n’ wat ‘rinkelen’ betekend.

Sankt Nikolaus, Klausentreiben, Buttnmandl und Christkind

Schoen zetten

Waar men in Duitsland het Sinterklaasfeest viert, wordt ook de schoen of een bord neergezet de zogenaamde 'Nikolausteller'. Nikolaus legt in de nacht van 5 op 6 december lekkernijen: snoep, koekjes, één chocolade figuur, vruchten en noten in de schoenen of op het bord. Zijn de kinderen stout geweest, dan krijgen ze van Sankt Nikolaus aardappelen of een bosje twijgen.

Nikolaus lieder

In Duitsland worden ook Sinterklaasliederen gezongen. Alleen zijn het er veel minder dan in Nederland Het meest bekendste Nikolaus-lied is: 'Lasst uns froh und munter sein'   /  'Sei gegrüßt lieber Nikolaus'

Käthe Wohlfahrt   ( Nussknacker - Räuchermännchen - Baumschmunk )

  

Schokolade

 

Steiff  'Sankt Nikolaus' teddyberen