Lawaai maken / Wildgeraas / De boel op stelten zetten / Kloppen en bonzen

Een belangrijk kenmerk dat je vaak even tot je door moet laten dringen is het lawaai, ook wel WILD GERAAS genoemd dat je in vrijwel alle midwinterfeesten tegenkomt. Er wordt met bellen en/of kettingen gerammeld en op deuren en ramen gebonsd. Zwarte Piet droeg vroeger ook vaak een ketting. (zie foto '1948', Piet met ketting )

Er wordt in oude bronnen ook vaak gesproken over Sint Nicolaas of een andere figuur op stelten/ ook wel: op krukken (de duivel op krukken). Dit kennen we uit het spreekwoord “De boel op stelten zetten.” Het maken van lawaai komt ook terug in de Sint Nicolaas viering. In de Scandinavische Landen vinden we het terug in het woord Yule (Joel) voor de midwinterfeesten, waar het Nederlandse woord joelen van is afgeleid dat ook lawaai maken betekent! Denk in het Sinterklaasfeest aan het Wild Geraas, de kettingen die de begeleiders van Sint Nicolaas met zich meedragen waarmee herrie gemaakt wordt en het bonzen op ramen en deuren of hard bellen met een bel of met de trekbel bij de voordeur. In de meeste landen waar Sint Nicolaas gevierd wordt gebruiken de begeleiders de kettingen tot op de dag van vandaag. De ketting, of te wel ketenen, worden ook in het boek uit 1840 beschreven als zijnde een attribuut van de duivel. We zien dit gegeven terug in diverse schilderijen, o.a. in het bekende schilderij van Jan Steen. De oude vrouw (zie fragment - schilderij) op de achtergrond wenkt naar iemand die zich schuil houdt om tevoorschijn te komen. Mogelijk iemand die voor Sinter Klaas speelt en rammelt met de ketting oid. Onzichtbaar, want dat mocht niet, maar wel degelijk aanwezig. Mogelijk dat hij even later wel tevoorschijn kwam, hetzij als Sinter Klaas hetzij als zichzelf, geheel verontwaardigd dat de Sint net langs kwam nu hij er zelf niet was. Zeker nu de kinderen afgeleid zijn met cadeautjes. (Dit gebeurt nu nog wanneer vader of moeder naar de wc gaat en er (hoe bijzonder) op het raam gebonkt wordt en er een zak met cadeautjes voor de deur blijkt te staan, net nu moeder er niet was.) We zien dit ook bij Brakenburg. Ook tegenwoordig zet Zwarte Piet de boel nog regelmatig op stelten! Zo hoort het ook!

Voor meer oude bronnen omtrent lawaai maken / wild geraas met betrekking hebbend op Nederland, klik hier

1665 – Het Sint Nicolaas Feest, Jan Steen

1685 - Het Sint Nicolaasfeest, Richard Brakenburg

Bron: www.rijksmuseum.nl

1829 – De Nederlandsche kindervriend : in gedichtjes voor de welopgevoede jeugd

Beschrijving: kinderboekje met 6 fraaie handgekleurde gravures én een zeer vroeg versje over Sinterklaas.

1850 - Boekje 'St. Nicolaas en zijn knecht' / Herdrukken

Bron Afb. 1: (Eerste druk - 1850) www.hetoudekinderboek.nl / Afb. 2 t/m 6: Herdrukken, klik hier

1918 - Katholie illustratie 'Strooiavond'

In gespannen verwachting.... "ja luister, Hij komt!"

1944 - Boekje: Sint Nicolaasliedjes, Oude en nieuwe Sinterklaasversjes

1948 - Intocht Marken

Foto uit het blad 'week in beeld'

Intocht Sinterklaas met zijn Pieterbazen in Marken. Hier zien we goed de ketting, de roe en een zeer aparte maskerade van de Knechten en Sinterklaas ze dragen namelijk maskers.

'Wildgeraas' met een bel

Bron afb. 1 (boek: ca. 1900) - www.oudekinderboeken.nl -  Bron afb. 2 (boek: ca. 1910) - www.marktplaats.nl - Bron afb. 3 ('Snoepje v/d week'):  www.marktplaats.nl - Afb. 4: Postkaart, België -Nederland (1960) - Afb. 5: Postkaart Frankrijk (Jr. 60)

Ook in Sinterklaasliedjes kom je het kenmerk tegen

# Rommel de Bommel wat een gestommel
Hoor ik me daar op de zolder
Rinkel de kinkel wat een gerinkel, wat een geholderdebolder

# Daar wordt aan de deur geklopt, 
hard geklopt, zacht geklopt.
Daar wordt aan de deur geklopt.

# Hoor wie klopt daar kind'ren, 
Hoor wie klopt daar kind'ren.
Hoor wie klopt daar zachtjes tegen 't raam.

#Rommele-bommele-bom
Piet gooit alles om
Gluurt door de kieren
Klopt op de deuren
Bonst op de ramen van je rom-bom-bom

#O, wat ben ik toch geschrokken
Gisteren om een uur of aahahahahacht
Gisteren om een uur of acht
Toen werd er aan de bel getrokken
Toen werd er aan de bel getrokken
En o wat bonsde toen mijn hart
En o wat bonsde toen mijn hart

Hoor eens wat een raar gestommel
Is er in de schoorsteen daar
Is er in de schoorsteen daar
Hoor eens wat een raar gestommel
En gerommel door elkaar

#Is het waar Sinterklaas

Sinterklaas, Zwarte Piet, Is het werkelijk waar dat u alles ziet.
Sinterklaas, Pieterbaas maakt u echt daarop het dak al dat geraas.
Tocht wordt ik niet bang want ik weet allang, dat de Sint en Piet heel blij zijn met dit mooie Lied.

Klop, klop, klop, stap, stap, stap
Ik hoor iemand op de trap!
Kindertjes, je kunt me geloven
zwarte Pieter loopt naar boven.
Klop, klop, klop, stap, stap, stap:
hoor hem stampen op de trap!!!

Opeens, daar klonk gestommel het tweetal holde weg
De kamer uit naar boven gauw weer het bed in, zeg!
De kamer uit naar boven gauw weer het bed in, zeg!

'Wildgeraas' in Sinterklaasliedjes

Holle of Zware Stem, Bang maken van kinderen, hard geklopt zacht geklopt!

'Wildgeraas' - Sinterklaasverhalen

Fragment boekje 1: 1890, St. Nicolaas en zijn knecht / Fragment 2: Jr. 50/60,  Boek "Hoor! Wie klopt daar? - Verzamelaar B / Fragmenten uit de boekjes 3 t/m 10 van vóór 1970 / Fragment 11: Ca. ? Boekje 'St. Nicolaas'

Illustraties - Kloppen en Bonzen op ramen en deuren

Afb. 1: Ca. 1920 - Afb. 2 t/m 10 van vóór 1970 - Afb. 11: Jr. 70 - Afb. 12: Jr. 80

Illustraties met bange kinderen, door het 'wildgeraas'!

Afb. 1: De Gruyter's 'Reclame - Brochure' (1934) / Afb. 2: Boek 'Sint Nicolaas is wéér in ons land' (1945) / Afb. 3 en 4 van vóór 1970

Sinterklaaspapier - Kloppen en bonzen op ramen en deuren

Foto 5 en 6: Verzamelaar L

Joelblok

Bron afb. www.cardcow.com

Ook in andere Europese landen vinden we het gebruik met deze term nog terug in bijvoorbeeld het Joelblok. Een groot stuk hout dat werd verbrand.

Zo’n blok vinden we nu nog vaak in de IJstaarten zoals die wel met kerst worden geserveerd. Dit vindt hier zijn oorsprong: